دانشنامه مردم‌شناسی نی‌ریز

عکسی تاریخی از خاندان طباطبایی
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
این عکس مربوط به ۹۹ سال قبل بوده و توسط یک عکاس غیربومی که گویا از شیراز یا یزد به نی‌ریز سفرکرده و در منزل مرحوم سید عبدالله (نفر اول از سمت راست در ردیف نشسته) از جمع فامیل تهیه‌شده است. گفته‌شده گویا این عکس در یک مراسم عروسی بوده اما مدرک یا استنادی که درستی این ادعا را ثابت کند وجود ندارد. فامیل طباطبایی طبق رسم قدیم در تمام فصول سال بدون استثناء هر شب به شکل دوره‌ای در...

ایلات و عشایر شهرستان نی‌‌ریز
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
در شهرستان نی‌ریز تیره‌های مختلفی از عشایر و طایفه‌ها زیست می‌کنند و در بخش‌های مختلفی سکونت دارند. در برخی موارد به دلیل ازدواج‌های صورت گرفته، افراد طایفه‌ها پراکنده شده‌اند. در زیر به مهم‌ترین ایلات، عشایر و طوایف نی‌ریز پرداخته می‌شود. عرب مزیدی و تیره‌ی کله خوشی در دهستان هرگان بخش مرکزی نی‌ریز و در ۲۰ کیلومتری شهر نی‌ریز ساکن هستند و به کار زراعت و دامپروری مشغول می‌باشند و زبان آن‌ها عربی مخلوط با فارسی است. ایل عرب خمسه شامل تیره‌های لبومحمدی، یاراحمدی،...

درخواست گشایش دوره دوم دبیرستان در نیریز - 1336 ه ش
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
متن نامه زیر برگرفته از مقاله مریم سلطان، نزهت الملوک می‌باشد.  وزارت فرهنگ اداره فرهنگ شهرستان فسا گزارش تقدیم به مقام عالی وزارت محترماً به‌عرض می‌رساند، اهالی نی‌ریز با اظهار علاقه مصرانه، تقاضای افتتاح دوره دوم دبیرستان دارند و رونوشت مورخ ۱۳۳۶/۶/۱۷ بانو معصومه فاتح که به پیوست تقدیم می‌شود. و ضمن آن، تعهد پرداخت فوق‌العاده‌یی معادل سالیانه سی‌هزار ریال به دبیرانی که حاضر به انجام وظیفه به نی‌ریز باشند نموده که نمونه‌ئی از علاقه‌مندی این بانو به توسعه فرهنگ محل می‌باشد. برای این‌که...

سند معامله زمین - حاج ابوالقاسم هندوستانی
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
  بسم الله تعالی شأنه العزیز حضور شرعی بهمرسانیدم افقرالسادات والحاج ابوالقاسم الهندوستانی از روی اختیار و التذالرضا مصالحه صحیحه شرعیه و معامده صریحه ملیه اسلامیه نمودم دو ثلث از قنوات مسطوره فی المتن را که در ید تصرف و حیطه تملک خود میداشتم بفرزند ارشد کامکارم امیرمحمدعلی بمال المصالحه یکصد اشرفی بیست و شش نخودی سکه مبارکه فتحعلی شاهی یکچهار یک نمک و فی الفور در مجلس عقد وجه و مقدار مال المصالحه را از فرزند خود دریافت نمودم...

واسونک
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
 واسونک‌ها (Vassunak) ترانه‌های فولکلور (مردمی) هستند که بیشتر در استان فارس و در مجالس عروسی و سرور و شادمانی خوانده می‌شوند. این ترانه‌ها اکثراً تک بیت و با ریتم شش هشت باز در مایه شوشتری خوانده می‌شوند. خواندن این ترانه‌ها بیشتر به عهده زن هاست که همراه با خواندن واسونک کِل می‌زنند. زن خواننده را معمولاً زنی که دایره می‌زند، همراهی می‌کند. واسونک‌ها ترانه‌های از دل و جان بر آمده‌ای هستند که عنوان «پیوند زناشویی» را با خود...

شنبه به دَر (شنبه اول سال)
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
مردم خوش‌ذوق نی‌ریز که به طبیعت زیبای نی‌ریز عشق می‌ورزند، هر زمان که فرصتی به دست ‌آورند خانه و کاشانه‌ی خود را رها می‌کنند و به دشت و صحرا می‌روند و یا حداقل ساعتی را در هوای آزاد و فضای باز و دور از غوغای شهر سپری می‌کنند. این رفتار پسندیده از زمان‌های دور در نی‌ریز سابقه داشته و حتی در کتب هم از برخی تفرجگاه‌ها، آب و هوای خوب و انواع درختان نی‌ریز نام برده شده است.  برای...

مراسم باران‌خواهی در نی‌ریز
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
دیباچه* ایران از دیرباز گرفتار خشکسالی بوده است، چنان که داریوش در کتیبه خود در تخت جمشید، از اهورامزدا می خواهد که ایران را در برابر خشکسالی و دروغ محافظت کند. از این رو، دور از انتظار نیست که آیین های باران خواهی از دیرباز در ایران رواج داشته باشد؛ همچنان که برپایه گزارش های ثبت شده تا پنجاه سال پیش، آیین باران خواهی در بسیاری از مناطق ایران، به گاه خشکسالی برپا می شدند و در بسیاری از...